OW-grondslagen

Terug naar inhoudsopgave thema

Context

Met de Omgevingswet en bijbehorende uitvoeringsregelgeving streeft de regering vier verbeterdoelen na:

4 verbeterdoelen van de Omgevingswet
Nevendoelstelling is om in de publicatie van beleid en regelgeving gebruik te maken van de procedure van de Bekendmakingswet conform procedures van de Algemene Wet Bestuursrecht. Alle bestuurslagen dienen een aantal omgevingswetdocumenten te publiceren conform een nieuwe standaard die nu nog in ontwikkeling is. Voor de provincies zijn de belangrijkste omgevingswetdocumenten omgevingsvisie, omgevingsverordening, omgevingsprogramma en projectbesluit. Omdat de provincies geen overgangsrecht hebben dienen deze omgevingswetdocumenten op het moment van inwerkingtreding van de Omgevingswet digitaal aangeleverd te kunnen worden voor bekendmaking. Dat is per 1-1-2022.

Scope van deze referentiearchitectuur

De scope van de inhoud van de architectuur is niet beperkt tot die van de 11 onderwerpen die in de 1e en de 2e iteratie zijn uitgewerkt. Binnen scope is alle ondersteuning die een provincie nodig heeft om te kunnen participeren in de ketenprocessen voor:

  • van planvoorbereiding tot publicatie in het planproces;
  • van vraag t/m afhandeling in het VTH-proces;
  • van juridische regel t/m vragenboom in het digitaal loket;
  • van informatievraag t/m informatielevering in de processen gegevensbeheer en informatiebeheer.


Binnen scope zijn de onderwerpen van de Afbouw van het basisniveau van het landelijke programma DSO (pDSO) en de agenda voor 2020 van de Uitbouw van het programma pDSO. De agenda voor 2020 van de Uitbouw van het programma pDSO is:

  • Toepassingsprofiel voor omgevingsprogramma
  • Informatieproduct Natuur
  • Toepassingsprofiel voor Natura2000 aanwijzingsbesluiten
  • Afwijkvergunning (c.q. vergunning voor een buitenplanse omgevingsplanactiviteit, BPOA)
  • Loketfunctie voor indienen van meldingen van Landelijk Asbest Volgsysteem (LAVS)
  • Samenwerkingsfunctionaliteit.

Noot 1: PDC en ZTC worden gerekend onder Samenwerkingsfunctionaliteit. Noot 2: Het toepassingsprofiel voor Natura2000 valt uiteen in aanwijzingsbesluit en toegangsbeperkend besluit. De eerste vorm is voor de minister van LNV, de tweede vorm is voor de minister van LNV en voor GS. Noot 3: In PI-15 en PI-16 komen nog extra onderwerpen langszij. Die moeten met een schuin oog worden bekeken en kritisch worden beoordeeld of in dit stadium verwerking in de architectuur opportuun is. Tot nu toe zijn die onderwerpen:

  • Meldpunt Bodemkwaliteit (MBK)
  • Ontwerpbesluiten (dit is een onderdeel van het basisniveau).


Alle andere onderwerpen binnen en buiten de Ow zijn buiten scope.

Beleidslijnen, richtlijnen en standaarden

Relevante wet- en regelgeving

De meest relevante wet- en regelgeving:

  • Omgevingswet: deze wet is uiteraard relevant omdat ze bepaalt welke eisen er gesteld zijn aan de OW-besluiten die bekendgemaakt worden en waarvan de informatie over de geconsolideerde regelingen beschikbaar worden gesteld.
  • Wet ruimtelijke ordening (Wro): deze wet is uiteraard relevant omdat de bestaande ruimtelijke plannen conform die wet worden bekendgemaakt.
  • Bekendmakingswet: deze wet is relevant omdat ze bepaalt op welke wijze een OW-besluit als Officiële bekendmaking bekend wordt gemaakt en de geconsolideerde regeling wordt gepubliceerd.
  • Algemene wet bestuursrecht (Awb): deze wet is relevant omdat ze eisen stelt aan proces van besluitvorming en bekendmaking.
  • Provinciewet: deze wet is relevant omdat daarin o.a. zaken zijn geregeld omtrent het adviseren over de beleids- en besluitvorming op het terrein van de fysieke leefomgeving; het oplossen van geschillen tussen gemeenten, waterschappen en gemeenschappelijke regelingen; toezichtrelatie tussen Rijk en provincie.


Daarnaast is de volgende wet- en regelgeving relevant:

  • Wet digitale overheid (voorheen Wet GDI): deze wet stelt standaarden voor het elektronisch verkeer, geeft regels over informatieveiligheid en geeft regels over de toegang van burgers en bedrijven tot digitale dienstverlening bij de (semi)overheid. Het wetsvoorstel is in 2020 in de Tweede Kamer aangenomen en is in behandeling in de Eerste Kamer
  • Algemene verordening gegevensbescherming (AVG): deze Europese verordening is sinds 25 mei 2018 in werking en bevat privacywetgeving. Dit raakt niet de eerste fase van het project maar wel latere fases (i.v.m. een rechtsfiguur als de Omgevingsvergunning).
  • Archiefwet: deze wet en het onderliggende besluit en regelingen stelt eisen aan de dossiervorming en archivering van de vastgestelde besluiten en het besluitvormingsproces, inclusief onderliggende documenten, welke onderliggend zijn aan het vastgestelde besluit. De verantwoordelijkheid voor het bewaken van de authenticiteit van de officiële bekendmakingen ligt bij KOOP.
  • Wet- en regelgeving rondom Digitale Toegankelijkheid: per 1 juli 2018 geldt via het Tijdelijk besluit digitale toegankelijkheid overheid de wettelijke verplichting om te zorgen voor toegankelijkheid van websites. Dit tijdelijk besluit komt te vervallen bij inwerkingtreding van de Wet digitale overheid. Ook de Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte (2017) verplicht bedrijven en overheden om hun diensten toegankelijk aan te bieden. Vanaf 23 september 2019 dienen nieuwe externe en interne websites te voldoen. Vanaf 23 september 2020 dienen oudere externe en interne websites te voldoen. Vanaf 23 juni 2021 dienen alle mobiele applicaties van de (semi-)overheid te voldoen.
  • Wet- en regelgeving rondom hergebruik van overheidsinformatie: Daarvoor geldt sinds 18 juli 2015 de wet hergebruik van overheidsinformatie. Voor een verdergaande wet die de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) gaat uitbreiden in het wetsvoorstel voor de Wet open overheid (Woo) in voorbereiding.
  • Europese richtlijn Infrastructure for Spatial Information in the European Community (INSPIRE).
  • Wet Modernisering elektronisch bestuurlijk verkeer, herziening van de afdeling 2.3 van de Awb.

Gronslagen principes

De volgende, van NORA en DSO-LV afkomstige, richtinggevende principes onderkennen we op de grondslagenlaag.
BPDSO01: De componenten in de DSO-LV zijn eenvoudig en eenduidig gedefinieerd.
BPDSO01: Bij keuzes binnen de DSO-LV gaat generiek voor specifiek.
APDSO01: Eén organisatie voert regie op de DSO-LV.
APDSO02: De regieorganisatie ondersteunt het beantwoorden van vragen over de werking van de DSO-LV.
APDSO02a: De eindverantwoordelijkheid voor het beschikbaar stellen van informatie over de fysieke leefomgeving is belegd.
APDSO02b: De leveranciers van omgevingsinformatie hergebruiken informatie.
APDSO03: Het digitaal stelsel is modulair opgebouwd.
APDSO04: Onderdelen en functies zijn ontkoppeld.
APDSO05: Hergebruik voor kopen en maken.
APDSO06: Gebruikerstoepassingen zijn voor de gebruikers in één loket ontsloten.
APDSO07: Alle omgevingswetdocumenten worden op één punt aangeleverd en afgenomen.
APDSO08: Bevoegd gezagen leveren omgevingswetdocumenten en toepasbare regels aan.
APDSO09: Archivering bij de bron.
APDSO11: Standaarden staan open voor innovatie.
APDSO12: Standaarden passen bij het interactiepatroon.
APDSO13: Nieuwe standaarden sluiten aan op bestaande standaarden.
APDSO14: De stelselorganisatie ondersteunt de standaardisatie voor het digitaal stelsel.
APDSO14a: Uitwisseling van informatie over fysieke leefomgeving is gestandaardiseerd.
APDSO14b: Uitwisseling van een generieke gegevensverzameling is gestandaardiseerd.
APDSO15: Informatiesystemen communiceren (met elkaar) op basis van services.
APDSO17: De classificatie van de gegevens bepaalt de sterkte van het authenticatiemiddel.
APDSO18: De beveiliging wordt ingericht op basis van afweging van risico’s in de keten.
APDSO19: De beveiliging wordt ingericht op basis van afweging van bruikbaarheid en beheerbaarheid.
APDSO20: Security en privacy by design.
NORAAP07: Gebruik de landelijke bouwstenen: De dienst maakt gebruik van de landelijke bouwstenen e-overheid
NORAAP13: Bronregistraties zijn leidend: Alle gebruikte informatieobjecten zijn afkomstig uit een bronregistratie.


De volgende specifieke, richtinggevende principes zijn voor deze architectuur toegevoegd aan de laag Grondslagen. Dit zijn drie informatiearchitectuur principes van Common Ground.
OWAPG01 Componentgebaseerd – We werken met componenten: We werken met componenten die afgebakende functionaliteit kennen en via gestandaardiseerde interfaces communiceren in plaats van met grote geïntegreerde (silo)systemen. We gebruiken hierbij een lagenmodel waarin we onderscheid maken tussen ‘interactie’, ‘processen’, ‘integratie’, ‘diensten’ en ‘gegevens’. Onderbouwing: Een hierop gebaseerd informatielandschap stelt in staat om wendbaar en innovatief te opereren omdat wijziging of vervanging per component mogelijk wordt. Bron: Common Ground, zie referentie [48].

OWAPG02 Regie op gegevens – We faciliteren regie op gegevens: Partijen die daartoe gerechtigd zijn, moeten regie kunnen voeren op welke gegevens aan wie, op welk moment en voor welk doel, worden verstrekt. Onderbouwing: Persoonlijk datamanagement draagt bij aan transparantie, inzage en correctie, digitale zelfbeschikking, privacy, dataminimalisatie, de kwaliteitsverbetering van gegevens en zelfredzaamheid van mensen. We geven daarom inzicht in wie welke gegevens bijhoudt en welke gegevens uitgewisseld worden. Burgers krijgen de mogelijkheid om toestemmingen t.a.v. uitwisseling van gegevens te beheren en, waar mogelijk, gegevens die op hen betrekking hebben te wijzigen. Bron: Common Ground, zie referentie [48].

OWAPG03 Open – We zijn transparant waar mogelijk: Het delen en gebruiken van gegevens wordt slechts beperkt door wetgeving en niet door ideeën over het gebruik van gegevens. We willen transparant zijn in hoe we informatie en software gebruiken. Onderbouwing: De overheid stelt hoge eisen aan de transparantie van overheidsorganisaties. Gebruik van open standaarden en het beschikbaar stellen van gegevens als (linked) open data draagt hieraan bij, en geeft ook andere partijen dan de overheid de mogelijkheid om hierop diensten te ontwikkelen. Vanuit de maatschappij komt steeds meer vraag naar inzicht in hoe de overheid werkt en hoe beslissingen tot stand komen. Door als overheid open te zijn waar dit kan, wordt de informatiepositie van klanten versterkt, wordt publiek/private samenwerking gefaciliteerd en neemt het vertrouwen in de overheid toe. Bron: Common Ground, zie referentie [48].

In totaal kent Common Groud zes informatiearchitectuur principes. De andere drie zijn al geborgd in de generieke grondslagen van NORA. Dat zijn de volgende drie informatiearchitectuur principes, met daarbij vermeld middels welke andere NORA grondslagen deze principes zijn geborgd:

  • Vertrouwd – We zorgen dat informatiebeveiliging en privacy op orde zijn
    • Grondslag: NORABP09: Afnemers kunnen erop vertrouwen dat de dienstverlener zich aan afspraken houdt.
  • Eenmalige vastlegging – We leggen gegevens eenmalig vast en vragen op bij de bron:
    • Grondslag: NORAAP13: Bronregistraties zijn leidend: Alle gebruikte informatieobjecten zijn afkomstig uit een bronregistratie.
  • Standaard – We standaardiseren maximaal
    • Grondslag: NORABP04: Afnemers ervaren uniformiteit in de dienstverlening door het gebruik van standaardoplossingen.
    • Grondslag: NORAAP07: Gebruik de landelijke bouwstenen: De dienst maakt gebruik van de landelijke bouwstenen e-overheid

Bron: NORA Online en Common Ground, zie referentie [48].

Grondslagen standaarden

Van de Pas-toe-of-leg-uit lijst [47] zijn de volgende verplichte standaarden relevant.

Toegankelijkheid

  1. Digitoegankelijk (EN 301 549 met WCAG 2.1, voorheen Webrichtlijnen)


Archivering en open dataformaten

  1. DUTO – Normenkader Duurzaam Toegankelijke Overheidsinformatie
  2. NEN 2082
  3. PDF (1.7, A1, A2) - Portable Document Format
  4. ISO 19136:2007 Geographic information – Geography Markup Language (GML)


Informatiemodellen en naamgevingsconventies

  1. NEN 3610:2011 (nl) Basismodel Geo-informatie
  2. RSGB – Referentiemodel Stelsel van Gemeentelijk Basisgegevens
  3. Industry Foundation Classes, uitwisseling van 3D-bouwinformatiemodellen (BIM)
  4. BWB – Basis Wetten Bestand (Juriconnect BWB): Elektronische verwijzing naar (delen van) geconsolideerde wetten en regelingen met het doel om deze met anderen te delen.
  5. JCDR – Juriconnect Decentrale Regelgeving: identificatie van en verwijzingen naar decentrale regelgeving
  6. SKOS – Simple Knowledge Organization System
  7. IMRO – InformatieModel Ruimtelijke Ordening


Metadata

  1. NEN-ISO 23081 Standaard voor Metadata voor archiefbescheiden
  2. OWMS Overheid.nl Web Metadata Standaard: eisen aan de metadata voor websites
  3. Nederlands metadata profiel op ISO 19119 voor metadatering van geografische services, versie 1.2
  4. Nederlands profiel op ISO 19115 voor metadatering van geografische datasets, versie 1.3


Services en API’s

  1. Nederlands profiel op ISO 19128 Geographic information – Web Map Server Interface, versie 1.0 (WMS)
  2. Nederlands profiel op ISO 19142 Geographic information – Web Feature Service, versie 1.01 (WFS), inclusief OGC Web Feature Service Transactions (WFS-T)
  3. OGC WMTS specificatie versie 1.0
  4. Open API specification
  5. REST-API Design Rules


Informatiebeveiliging

  1. NEN-ISO/IEC 27001:2005.nl / 27001:2013.nl
  2. NEN-ISO/IEC 27002:2007.nl / 27002:2013.nl


Techniek en IT-infrastructuur

  1. Digikoppeling (ebMS is noodzakelijk, bij verwerking van grote bestanden kan Digikoppeling GB (GB=Grote Bestanden) nodig blijken)